Havenautoriteiten kunnen een cruciale rol spelen in de decarbonisatie en circulariteit van de zware en energie-intensieve industrie in het Antwerpen-Zeebrugge-Rotterdam-Rijn-Ruhr-gebied (ARRRA). Dit blijkt uit een rapport dat gebaseerd is op wetenschappelijke literatuur, documenten van stakeholders en interviews met havenautoriteiten en andere betrokkenen in Antwerpen-Brugge, North Sea Port, Rotterdam, Hamburg en Barcelona. Het rapport benadrukt het belang van het versnellen van de energie- en circulaire transitie en de transitie naar nuluitstoot in het havengebied en in het verdere industriële achterland.
Havenautoriteiten kunnen verschillende rollen spelen, zoals exploitant, landlord, regelgever en community manager. In al deze rollen kunnen ze meer gebruik maken van de mogelijkheden die ze hebben om de decarbonisatie van de logistieke ketens en de industriële activiteiten te versnellen. Zo zouden ze bijvoorbeeld gedifferentieerde havengelden kunnen hanteren en de grootste uitstoters uit de haven kunnen weren. Ook het faciliteren van koolstofarme energiestromen en het ontwikkelen van gedeelde stappenplannen voor het koolstofarm en circulair maken van de economie zijn belangrijke instrumenten.
Het rapport van de Radboud Universiteit in opdracht van Bond Beter Leefmilieu (BBL) identificeert drie belangrijke hefbomen voor havenautoriteiten en overheden om de industriële transitie te versnellen: het faciliteren van technologieën en waardeketens voor de korte en lange termijn, het uitfaseren van niet-duurzame waardeketens en het versterken van de maatschappelijke dialoog over decarbonisatie en circulariteit.
Het rapport beveelt aan om roadmaps te ontwikkelen die de haven tegen 2050 richting nuluitstoot en een circulaire economie brengen, en die verenigbaar zijn met het Akkoord van Parijs en nieuwe economische en bedrijfsmodellen onderzoeken die beter verenigbaar zijn met een klimaatneutrale en circulaire toekomst.
Het rapport stelt dat de relaties tussen het bestuur van havenautoriteiten en andere bestuursniveaus in lokale, regionale en nationale overheden complex zijn en dat er barrières zijn voor de transitie naar decarbonisatie en circulariteit, zoals de beschikbaarheid van fysieke ruimte en complexe vergunnings- en aanvraagprocedures voor subsidies.
Met deze aanbevelingen en hefbomen kan positieve feedback worden gecreëerd voor het versnellen van investeringen, steun en actie voor decarbonisering en circulariteit. De regio kan hierdoor aantrekkelijker worden voor nieuwe en innovatieve bedrijven die werken met fundamenteel duurzame waardeketens.
